عالمان و مفکرين شيعه

بيشتر اهتمام استاد شهرستاني، نگارش آثاري در امور اعتقادي است که به شئون مسلمانان وريشه هاي اختلاف آنان تعلّق دارد.

بعضي از آثار ايشان به چاپ رسيده وبعضى در آستانه چاپ و برخي نيز مخطوط مى باشد.

آثار چاپي

·        وضوء النبي (وضوي پيامبر) در چهار جلد.

·         حّيّ على خير العمل، الشرعيّة والشعّارية (شرعى وشعارى بودن حيعلة سوم در اذان). 

·         الصلّاة خير من النّوم شرعة أم بدعة (نماز بهتر از خواب است، شرعيت دارد يا بدعت مى باشد).

·        أشهد أنّ علياً ولي الله، بين الشرعية والابتداع (شرعيت يا بدعت بودن شهادت به ولايت در اذان).

·         منع تدوين الحديث (منع تدوين حديث) در دو جلد

. 

·         من الصدّيق ومن  الصدّيقة؟ (صدّيق و صدّيقه کيانند؟).

·         تاريخ الحديث النبوي (جستاري در تاريخ حديث پيامبر).

·        زواج أمّ کلثوم اوّاج اللّغَز (ازدواج معما گونه اُم کلثوم).

·        التسميات بين التسامح العلوي والتوظيف الأموي (نام گذاري اسماء فرزندان ائمه به نام خلفاء در برزخ تسامح علوي وسوء استفاده اموي).

·         عارفاً بحقکم (زيارت عارفانه).

·         جمع القرآن، نقد الوثائق وعرض الحقائق (جمع آورى قرآن، وارسي سندها وارائه واقعيت ها) در دو جلد.

·         المنهج الإستدراکي النقدي في اللغة (شيوه استدراک ونقد در لغت عرب).

·         مصحف أمير المؤمنين علي، بين المنزل والمفسر(قرآن تنزيلي وقرآن تفسيري امام علي   )

·        الفيّة السيد المرتضى فرصتاً للتعريف بالفقه الکلامي (هزاره سيد مرتضى فرصتى براى آشنايي با فقه کلامي).

الصلوة خير من النوم الوجه الاخر .ترجمه فارسى آن با عنوان بانگ خلافت در اذان
 چاپ شده است.

وضوء عثمان بن عفان من النشأة الى الانتشار.

وضوء عبدالله بن عباس و دور السياسة في اختلاف النقل عنه

·        توثيق فقه الإمامية من الصّحاح والسُنن (مستند سازى فقه شيعه با روايات صحاح وسنن اهل سنت).

·        تربة الحسين وتحّولها إلى دم عبيط في يوم عاشوراء (خونين شدن تربت امام حسين در روز عاشوراء).

·        صلاة النبي وسلسلة المحدثات الداخلة فيها(نماز پيامبر وبدعت هايي که در آن راه يافت)

·        و.

ترجمه آثار

آثار استاد شهرستاني از سوى مراکز فرهنگي معروف (مؤسسه انصاريان، مجمع جهاني أهل البيت، مؤسسه إمام علي7، مؤسسه المؤمل در لکهنو هند واَندونزي و.) به زبان هاى زنده دنيا مانند: (انگلي سي، فرانسوي، روسي، اردو، ترکي، مالاوي، فارسي) ترجمه شده اند.

بيشتر آثار استاد به قلم آقاى سيد هادي حسيني، به زبان فارسي برگردانده شده است. دکتر حسين صابري، دکتر على رضا هزار، دکتر حسين فريدوني، نيز برخي از آثار استاد را به زبان فارسي ترجمه کرده اند.

سيد ضرغام حيدر نقوي، سيد سبط حيدر زيدي، شيخ نثار احمد زين پوري، ناظم على خير آبادي، از مترجمان آثار استاد به زبان اُردو مى باشند.

استاد بدر شاهين، برخي از آثار استاد را به زبان انگليسي برگردانده است.

امين آى باجي، از مترجمان آثار استاد به زبان ترکي است.

کتاب هاي استاد، در هند، اندونزي، لبنان، کويت، يمن، مصر، عراق و ايران به چاپ رسيده است.

تقدير نامه ها

 پس از چاپ کتاب هاي علامه محقق شهرستاني، تقدير نامه هاى فراواني از سوى دانشگاهيان، حوزويان (با هر گرايش وآيني، شيعه اماميه و ديگران) سمتِ استاد سرازير شد که نمونه هايي از آنها چنين اند:

1ـ نامه شيح خليلي، مفتي اباضيّه در کشور سلطنتي عمّان.

2ـ نامه دکتر مرتضى محطوري، از علماي زيديه در يمن.

3ـ نامه سيد مرتضى عسکري رئيس ومؤسس دانشکده اصول دين در بغداد (عراق) وقم (ايران).

4ـ نامه دکتر عبدالهادي فضلي، از دانشگاه جهاني اسلام (لندن).

5ـ نامه دکتر احمد مهدوي دامغاني، استاد دانشگاه هاروارد وپنسيلوانيا (آمريکا).

    6ـ اشعار دکتر شيخ أحمد وائلي، رئيس منبر حسيني واستاد دانشکده فقه سابق نجف اشرف (عراق).

7ـ نامه دکتر سيد محمد باقر حجتي، از اساتيد دانشگاه تهران.

8ـ نامه دکتر إبراهيم سامرائي، استاد دانشکده ادبيات دانشگاه بغداد (عراق) و دانشگاه صنعا (يمن).

9ـ نامه آية الله مهدوي کني، رئيس ومؤسس دانشگاه امام صادق       (ايران).

ونامه هاى ديگري که ذکر آنها به درازا مى کشد.

يادآوري

دو کتاب «منع تدوين الحديث» و «وضوء النبي» استاد، درفضاى مراکز علمي وفرهنگي با استقبال گسترده رو به رو شد وبه چندين زبان ترجمه وانتشار يافت وبا قلم شخصيت هاى مختلف حوزوي و دانشگاهي خلاصه گرديد.

با پيشنهاد دکتر محمد عماره، وتصويب آن از سوى شيخ الأزهر، خلاصه «منع تدوين الحديث» ، در مصر تجديد چاپ شد. 

در روز سه شنبه 17 شوال سال 1422 هجري (اول نوامبر سال 2002 ميلادي) رومه (الجمهورية اولاين) ضمن گزارش هاى هفتگي اش (پيرامون مسائل اعتقادي) خبر زير را نوشت:

مرکز پژوهش اسلامي در الأزهر، در نشست خود در هفته گذشته به رياست امام البر، آقاى محمد سيد طنطاوي (شيخ الأزهر)  نظر دانشگاه الأزهر را درباره ترجمه علوم در دانشگاه ها جويا شد.

تا اينکه مى نويسد:

اين مرکز با گزارش هاى سه گانه اى که دکتر محمد عماره پيرامون بعض از کتاب ها ارايه داد، موافقت کرد. ورأى، بر اين شد که کتاب «منع تدوين الحديث»(اثر سيد علي شهرستاني) انتشار يابد و وارسي گردد.

در سال 1423هجرى (2002 ميلادي) استاد عاطف جبالي، مدير «مرکز الفجر للدراسات والبحوث» (مرکز    تحقيقات الفجر) در مصر، کتاب منع تدوين الحديث را ـ که چند سال پيش در قم از سوى مرکز مباحث اعتقادي چاپ شد ـ بار دوم چاپ کرد.

عماد شربيني، پايان نامه فوق ليسانس خود را تحت عنوان «السنّة النبوية في کتابات اَعداء الإسلام» (سنت نبوي در نوشته هاى دشمنان اسلام) سامان داد و در آن به عقايد اماميه پرداخت وبه خصوص نظرات آقاى شهرستاني در کتاب «منع تدوين الحديث» را در کانون نقد خويش قرار داد ونيز به ديگر ديدگاه ها (که آنان را دشمنان سنت پاک پيامبر مى نامد) اشاره کرد.

شيخ قيس عطار (که از محققان ممتاز حوزه واز شاعران عرب به شمار مى آيد) تصميم گرفت که افتراهاى شربيني را پاسخ دهد وبهتان هايي را که وي به مذهب أهل بيت مى زند، هيچ وپوچ سازد.

از اين رو، در اين راستا کتابي را سامان داد وآن را «کتاب وعتاب» ناميد، که نامه اى سر گشاده، خطاب به دانشکده اصول الدين، دانشگاه الأزهر است.

اين کتاب از سوى دکتر عبدالحسين طالعي به زبان فارسي ترجمه شد وازطرف انتشارات «نبأ» در ايران  اقدام به چاپ گرديد و در سال 1384 شمسي جايزه کتاب شيخ طوسي را به دست آورد.

نکته شايان ذکر

استاد شهرستاني، نگرش  هاى جديد وتحقيقات شايان اهتمامي در تاريخ، فقه، حديث، قرآن و. دارد، بعضي از آنها در کانون توجه نويسندگان وپژوهشگران قرار گرفته است:  

دکتر مجيد معارف در کتاب «تاريخ عمومي حديث»، شيخ علي نصيري درکتاب «آشنائي با علوم حديث»، سيدرضا مودب در«تاريخ حديث»، محقق ارجمند مرحوم شيخ باقر شريف قرشي در کتاب «ابن عمر»، آية الله سيد احمد مددي در «نگاهي به دريا» و. به نگرش استاد شهرستاني در منع تدوين حديث،  اشاره کرده اند.

از نگاه ديگران 

مقاله ها وکتاب هايي پيرامون برخي از ديدگاه ها و کتاب هاى استاد شهرستاني، نگارش يافته است؛ مانند:

1ـ القرآن الکريم، جمعه وتدوينه وضبط حروفه، حوار في ضوء اُطروحة العلامة الشهرستاني وغيره من القدماء والمحدثين.

اين کتاب (گفتمان پير  امون جمع وتدوين قرآن در پرتو نظريه علامه شهرستاني وديگران) اثر دکتر مهدى صالح سلطان الشمري است که دکتراى ادبيات دارد و استاد غير رسمي (پيماني) در دانشگاه «مستنصريه» مى باشد و عضو اتحاديه اُدباء و نويسندگان در عراق است.

وى در اين اثر ، نگاهش را بر کتاب «جمع القرآن» استاد شهرستاني معطوف مى کند و روشن مى سازد که نگرش وى در کتاب «أهل القرآن و تأسيس النحو» (که در سال 2011 ميلادي چاپ شد) به نگرش استاد شهرستاني نزديک مى باشد که قائل است قرآني که امروز تلاوت مي شود، به فضل و عنايت اميرالمؤمنين     تدوين يافت ونوشته شد. امام علي     به أبو الأسود دُئلي، قرائت قرآن و نحو را باهم آموزاند و قرآني را که تلاوت مى شد به قرآنِ مکتوب پيوند داد، وبدين سان، اين امام علي     بود که قرآن صوتي وتلاوتي را به صورت قرآن مکتوب و حروفي ـ براي مسلمانان ـ در آورد.

    2ـ مقدمة الطراز طراز آخر (طراز ديگر در مقدمه طراز).

اين عنوان مقاله ايست که دکتر صلاح فرطوسي، در تجليل از مقدمه کتاب «الطراز الأول» (اثر استاد شهرستاني) مى نويسد.

صلاح فرطوسي، داراي دکتراى زبان عربي از دانشگاه بغداد واستاد محاضر (استاد پيماني) در دانشگاه محمد بن عبدالله، در کشور مغرب، ودانشگاه« السابع من ابريل» (هفتم آوريل) کشور ليبي و دانشگاه اسلامي در نيجريه، واستاد دانشکده فلسفه دانشگاه سرايوو  (پايتخت بوسني وهرزگوين) مي باشد.

وى چندين کتاب درباره ادبيات، تراث وتاريخ دارد.

آيت الله شهرستاني بر کتاب «الطراز الأول» (سيد علي خان) مقدمه اى را با عنوان «المنهج الإستدلاکي النقدي في اللغة و دور السيد علي خان في تطويره وتنميقه» (شيوه استدراک ونقد در لغت ، ونقش سيد على خان در پيشرفت وپيرايش آن) مى نگارد.

فرطوسي دراين مقاله به استاد در زمينه پژوهش هاى لغويشان آفرين مي گويد و بسيار استاد را مى ستايد وتحسين مى کند.

3ـ المنتقى من موسوعة وضوء النبي قرآنا وحديثاً وتاريخاً، قراءة استشکافية لواقع الوضوء النبوي بعد اربعة عشر قرناً (گزيده اى از بحث قرآني و حديثي وتاريخي موسوعه وضوى پيامبر قرائت اکتشافي وضوى واقعي پيامبر پس از 14 قرن) . اثردکتراياد اَرنوطي (استاد محاضر دانشگاه بغداد)

شخصيت ها ى علمي ديگر نيز برخي از کتاب هاى استاد شهرستاني را خلاصه کرده اند؛ مانند:

شيخ قيس عطار، دکتر حسين فريدوني، سَمير کرماني، وديگران.

سخن پاياني

بارى، استاد شهرستاني، افزون بر نگارش آثار ارزشمند در عرصه معارف ديني، در زمينه مختلف، مصاحبه در شبکه هاى ماهواره اى، سخنراني ها در داخل وخارج کشور، بر شمارى از آثار مقدمه هايي دارد که برخي از آنها کتابي مستقل وبسيار شايان توجه اند؛ مانند:

·        الطراز الأول، اثر سيد علي خان مدني.

·        تفسير مقتنيات الدرر، اثر سيد علي حائري تهراني.

·        قراءة المدرسة السلفية المعاصرة لتاريخ الشيعة الامامية، اثر سيد حسين سيد سامي بدري.

·        العربية وواضعها، نظرية جديدة، اثر شيخ محمد حسين انصاري.

·        المساجد الاربعة، اثر استاد علاء الکتبي.و

نيز وى استاد راهنماى پايان نامه هاى شمارى از شخصيت هاست که خود داراى کتاب ها و مقاله ها وتحقيقاتى اند؛ مانند:

·        استاد شيخ قيس عطار، رسالة «التأويل الموضوعي للقرآن الکريم في ضوء الاحاديث».

·        جناب شيخ محمد حسن رباني بيرجندي، «قاعدة الدرء».

·        محمد بهرامي، «الأسلام وفلسفه الحقوق».

و.